Kiedyś znajoma przyniosła nam trochę suszonych liści – nie bardzo wiedziałam, co to takiego i co z nimi mam niby zrobić? Kazała rozgryźć jeden z nich i co się okazało… były słodkie jak cukier! Stewia – bo o niej mowa to bardzo ciekawa roślina. Jak wygląda jej uprawa i czy można słodzić nią herbatę?

W obrębie rodzaju stewia (stevia) znajduje się ponad 200 gatunków. Rozpowszechniony w uprawie jest tylko jeden z nich – Stevia rebaudiana (zawiera najwięcej substancji słodzących). Pochodzi z Brazylii i Paragwaju, i jest uprawiana w wielu rejonach świata. W grudniu 2008 dopuszczono ją do sprzedaży na terenie USA. W listopadzie 2011 glikozydy stewii zostały dopuszczone do stosowania, jako środki słodzące oznaczane na liście dodatków do żywności symbolem E960. Stewia jest szeroko stosowana w krajach Dalekiego Wschodu (w Japonii od ok. 40 lat). 

Dlaczego stewia jest słodka?

Swój słodki smak stewia zawdzięcza zawartym w niej glikozydom stewiolowym. W liściach stewii znaleziono 8 glikozydów, z których dwa (stewiozyd i rebaudiozyd A) mają największe znaczenie, a pozostałe występują w niewielkich ilościach. Najwięcej glikozydów stewiolowych zawierają liście, następnie kolejno: kwiaty, łodygi, nasiona i korzenie. Korzenie to jedyna część rośliny, która nie zawiera stewiozydów. Liście są dwa razy słodsze niż kwiaty. 

Wykorzystanie i właściwości stewii

Stewia jest naturalnym, zdrowym zamiennikiem cukru i wszystkich sztucznych słodzików. Używana jest głównie jako słodzik, środek antyseptyczny w medycynie i w przemyśle kosmetycznym, oraz jako przyprawa. W kosmetyce stewia używana jest jako składnik maseczek. Działa leczniczo na skórę trądzikową, wypryski i wrzody. Dezynfekuje skórę, absorbuje sebum, zamyka pory, przyspiesza gojenie się ran. Dezynfekujące i bakteriobójcze właściwości stewii wykorzystywane są do produkcji pasty do zębów. Liście tej rośliny zawierają także witaminę C, beta-karoten, wapń, magnez, żelazo oraz inne mikroelementy. Ze względu na działania regulacyjne na trzustkę, stewia także pomaga utrzymać prawidłowe trawienie i apetyt. Badania pokazują korzystne działanie stewii przy nadciśnieniu i cukrzycy.

KURSY ONLINE:
pokochaj-swojePokochaj Swoje Ciało
Nieważne, jaki nosisz rozmiar, i tak możesz poczuć się dobrze w swoim ciele. Niech piękno i moc będą z Tobą!

Świeże liście mogą być dodawane do sałatek. Suszone sproszkowane liście można traktować jako słodzik do napojów. Można stosować ją do przetworów owocowych, soków. Wystarczy dodać świeże liście do sałatek czy gotowanych potraw. Wyciąg (ekstrakt) ze stewii możemy otrzymać gotując liście przez kilka minut w małej ilości wody. Po odparowaniu wody zostanie zagęszczony wyciąg. Jest to idealna roślina dla diabetyków i osób dbających o ,,linię''.  W temperaturze do 200°C stewia nie ulega rozpadowi, może być stosowana do produkcji dżemów, galaretek, a także do pieczenia ciast.

Gdzie kupić stewię – postacie?

Stewię możemy nabyć w formie tabletek, koncentratu, proszku, suszu. Oczywiście – jeśli chcemy sami zając się jej uprawą – warto kupić nasionka lub gotowe sadzonki. Obecnie sklepy internetowe, portale aukcyjne, sklepy ogrodnicze oraz te, ze zdrową żywnością oferują stewię w różnej postaci. 

Uprawia stewii

Stewia jest rośliną wieloletnią i dobrze nadaje się zarówno do uprawy doniczkowej, jak i  wysadzania w gruncie (nie przetrwa jednak mrozu – przystosowana jest do innego klimatu niż nasz). 

 

 

Gliniane doniczki

 

Roślinkę tę można uprawiać z nasion lub z sadzonek. Stewia potrzebuje ok. 7-8 tygodni od momentu wysiewu do wystawienia na miejsce stałe (najlepiej wysiewać ok. połowy marca). Sadzi się po 3-4 nasionka do mini-doniczek. Trzeba im zapewnić dość wysoką temperaturę – ok. 25 C i słońce. Powinny wykiełkować w 1-2 tygodnie. Gdy podrosną, należy przesadzić je do pojedynczych doniczek. Z domu do ogrodu (na balkon) należy przenosić sadzonki dopiero wtedy, gdy wiadomo, ze ziemia jest wystarczająco ciepła (stewia czuje się najlepiej w temperaturze powyżej 15 C).

Stewię można uprawiać w ogrodzie bezpośrednio w ziemi lub pojemnikach w okresie czerwiec-wrzesień (do pierwszych przymrozków – nie znosi temperatur poniżej 0C). Może wyrastać do wysokości ok. 50-80 cm i szerokości 40-60 cm. Lubi miejsce słoneczne (da sobie jednak radę i w takim półsłonecznym). Jest bardzo wrażliwa na zalegającą wodę – należy zadbać, by zarówno doniczki, jak i miejsce w ogrodzie przeznaczone do wysadzenia stewii było dobrze zdrenowane (wskazane jest zastosowanie drenażu z drobnych kamyczków czy żwiru na dno doniczki). Nie toleruje suszy, liście szybko więdną, gdy podłoże wyschnie. Powinna być podlewana niezbyt obficie, na tyle, aby nie miała objawów więdnięcia. 

Gdy zaczną pojawiać się kwiaty (około 100 dni od wysiania nasion), należy je usunąć i nie dopuszczać do kwitnięcia. Jeśli stewia zakwitnie, zatrzyma się rozwój nowych liści, a te które zostaną zaczną nabierać lekko gorzkawego smaku. 

Liście do suszenia można zbierać przez cały okres wegetacyjny. Jesienią liście robią się słodsze – zbiór najlepiej przeprowadzić możliwie późno, czyli ok. połowy września lub na początku października (koniecznie przed zakwitnięciem). Wtedy właśnie zawartość cukrów jest najwyższa. Pędy ścina się ok. 10-15 cm nad podłożem.

W naszym klimacie stewia nie przetrwa zimy na zewnątrz, jednak można z końcem lata pobrać fragmenty rośliny i próbować rozmnażać, aby wiosną wysadzić ją w ogrodzie. Rośliny można też wykopać i przesadzić do doniczek. Przez okres zimy przechodzą stan spoczynku. W temperaturze ok. 3-8C przechowuje się roślinę, podobnie jak np. pelargonie.

Jak przygotować stewię do spożycia?

W załączonych filmikach możecie zobaczyć, jak uprawia się stewię, poznać jeszcze jej historię oraz nauczyć się, jak uzyskać postać nadającą się np. do słodzenia herbaty. Miłego oglądania:)

 

https://www.youtube.com/watch?v=STPza_PUl_A

https://www.youtube.com/watch?v=gpNzedUI5Z8

 

W oparciu o (stan IX.2013):
Ewa Parsch, Słodkie ciasta bez cukru. Przepisy z zastosowaniem stewii, Toruń 2010, http://stewia.info.pl/przepisy-ciasta-ze-stewia.pdf
Stevia – naturalny słodzi, http://stewia.info.pl
Dr Danuta Gajewska, Stewia – naturalna substancja słodząca, www.betterstevia.pl/dla-diabetykow
Katarzyna Józefowicz, Stewia – uprawa i zastosowanie, http://poradnikogrodniczy.pl/stewia-uprawa-i-zastosowanie.php
Stewia – naturalny słodzik, www.slonecznybalkon.pl/2013/01/stewia-naturalny-slodzik/ | Słoneczny Balkon
David Richard, Growing Your Own Stevia, www.stevia.com/Stevia_article/Growing_Your_Own_Stevia/8077
Małgorzata Prędka, Bożena Szewczyk, Słodki sekret natury, http://walden.yenn.cc/stara/rolnictwo/stewia.htm
Stewia – roślina 300 razy słodsza od cukru i 0 kalorii, www.nastrojowyogrod.pl/2012/04/stewia-uprawa