Dzieci bardziej niż dorośli podatne są na występowanie biegunek. U małych dzieci często wiąże się to z niedojrzałością przewodu pokarmowego, który może nadmiernie reagować na niektóre składniki odżywcze. Natomiast starsze dzieci, przebywając wśród rówieśników w żłobku, przedszkolu lub szkole są bardziej podatne na możliwość zakażenia patogenem odpowiedzialnym za występowanie biegunek. Od rodziców wymaga się szybkiego rozpoznania biegunki i wdrożenia odpowiedniego postępowania – w przeciwnym razie dziecko może być narażone na groźne dla zdrowia odwodnienie.

Kryteria biegunki

Biegunka to stan, w którym dziecko oddaje stolce o zbyt luźnej konsystencji, z większą niż zwykle częstotliwością (3 lub więcej na dobę). Biegunkę można podzielić na ostrą, przetrwałą i przewlekłą. Biegunka ostra trwa ≤14 dni, przetrwała 14-29 dni, a przewlekła ≥30 dni. U dzieci najczęściej występuje biegunka ostra, która jest spowodowana zakażeniem przewodu pokarmowego lub zatruciem pokarmowym. W stolcu biegunkowym może pojawić się krew, ropa lub śluz. Poza tym biegunkom towarzyszyć mogą objawy ogólnoustrojowe takie jak: gorączka, wymioty, brak łaknienia i ogólne osłabienie.

KURSY ONLINE:
samodzielne-rodzicielstwoZrelaksowana Mama
Jasna, zwarta, praktyczna, mądra i nowoczesna pomoc w wychowaniu dzieci
Sprawdź!

Najczęstsze przyczyny biegunki u dzieci

Najczęstszym typem biegunki występującym u dzieci jest biegunka ostra. Dane wskazują, że ponad 90% przypadków ostrej biegunki ma etiologię infekcyjną i spowodowane jest zakażeniem przewodu pokarmowego lub spożyciem toksyn bakteryjnych. W tej grupie na największą uwagę zasługuje zakażenie rotawirusowe, które dotyczy niemowląt i małych dzieci, zwykle w wieku od 3 do 5 lat. Kolejną przyczyną zaraz po czynnikach infekcyjnych jest nadwrażliwość pokarmowa na niektóre pokarmy oraz działania niepożądane leków np. antybiotyki o szerokim spektrum działania. Natomiast przyczyną wymagającą natychmiastowego rozpoznania jest niedokrwienne zapalenie okrężnicy oraz ostre zapalenie uchyłków.

Kiedy należy przeprowadzić diagnostykę stolca?

Ze względu na częstą infekcyjną etiologię biegunki zwykle nie ma potrzeby wykonywania badania laboratoryjnego i mikrobiologicznego kału. Wyjątkiem są dzieci, u których biegunka ma ciężki przebieg ze współwystępującym silnym odwodnieniem oraz dzieci z niedoborami odporności. Poza tym diagnostyka kału jest konieczna, jeżeli biegunka ma krwistą postać, trwa długi czas (10-14 dni) i nie ustaje oraz jeżeli prawdopodobne jest jej epidemiczne pochodzenie. 

Jak postępować, gdy pojawi się biegunka?

Po pierwsze należy zacząć od doustnego nawadniania, które pomoże zapobiec ciężkiemu powikłaniu biegunki, jakim jest odwodnienie u dziecka. Do tego celu najlepiej nadają się płyny o specjalnym składzie, które wyrównują poziom elektrolitów utraconych wraz ze stolcem. Nawadnianie należy zacząć wraz z pojawieniem się pierwszego stolca biegunkowego i kontynuować do momentu ustania dolegliwości. Ponadto zgodnie z aktualnymi wytycznymi można rozważyć podanie dziecku probiotyków, czyli żywych bakterii (np. Lactobacillus, Saccharomyces), które wspierają zachowanie naturalnej równowagi mikroflory jelitowej. Należy również zwrócić uwagę na prawidłowe odżywianie dziecka, które powinno wyglądać tak samo jak przed wystąpieniem biegunki. Takie postępowanie zapobiega niedoborom pokarmowym oraz sprzyja regeneracji uszkodzonego nabłonka jelit.

Czy da się zapobiec biegunce u dziecka?

Jedną z metod profilaktycznych jest szczepionka przeciw rotawirusowi, który odpowiada za większość zakażeń w wieku dziecięcym. Jednak należy mieć na uwadze, że szczepionka nie chroni w pełni przed zakażeniem, ale jest wysoko skuteczna w zapobieganiu przed hospitalizacją z powodu ostrej biegunki rotawirusowej. Szczepienie składa się z 2-3 dawek, które należy przyjąć nie później niż przed 12. tygodniem życia i najlepiej zakończyć przed 24. tygodniem życia. Inną metodą zapobiegawczą jest wyrobienie prawidłowych nawyków higienicznych u dziecka (mycie rąk po skorzystaniu z toalety, niewkładanie rąk do ust), co pozwala na zmniejszenie ryzyka zarażenia. Poza tym rodzice powinni uważać na produkty żywnościowe, które podają dzieciom. Powinny one być wysokiej jakości, bez użycia środków ochrony roślin, bez konserwantów oraz przygotowywane i przechowywane w odpowiednich warunkach sanitarnych.