Szpanerstwo w szkole - walka o pozycję

Szpan i lans to dziś zjawisko powszechne w polskiej szkole. Uczniowie walczą o status i wysoką pozycję w szkolnym środowisku. Trwają "zawody" – kto ma więcej firmowych ciuchów, lepszy telefon, wyższe kieszonkowe. Na bok schodzi to jaki jesteś – liczy się, jak wyglądasz i czym się możesz pochwalić!

Większość rodziców wie, co dzieje się w szkołach. Szczególnie ci o wysokim statusie materialnym i często z kompleksami cieszą się, gdy ich dziecko wiedzie prym i jest w klasie „kimś”. Uważają, że to dobrze, że ich potomek ma okazję ćwiczyć walkę o status, bo to będzie przydatne w dorosłym życiu. W rzeczywistości robią mu tym wielką krzywdę. To „popychanie” dziecka w stres… uczenie go, że tak naprawdę ono nie jest nic warte – jego wartość to ciuch, pieniądz, super makijaż (wygląd), gadżet.

Narcyzm w rozkwicie

Często sami wykazując postawy narcystyczne, w takim duchu wychowują dzieci… To nie oni są dla dziecka, ale dziecko po to, by zaspakajało ich potrzeby. „Mieszanka emocjonalnego dystansu i prób przekonania dziecka o jego uprzywilejowanej pozycji w rodzinie – oto niezawodny przepis na narcystyczną strukturę osobowości”. [1] Mody człowiek walcząc o uwagę i aprobatę zaczyna stawać się odbiciem potrzeb własnych rodziców – przez to nigdy nie rozwija umiejętności rozpoznania własnych potrzeb i rozwinięcia własnych sposobów ich zaspokajania.

Rodzina narcystyczna – to nie zawsze rodzina z widocznym problemem (alkoholizm, przemoc, narkomania), ale często „przypomina przysłowiowe błyszczące czerwone jabłko z robakiem w środku. Wygląda świetnie, dopóki nie ugryziesz i nie natkniesz się na robaka. […] Zamiast zapewnić dzieciom wspierające, kształcące i oparte na rzeczywistości lustro, narcystyczni rodzice pokazują lustro, które odbija ich własne potrzeby i oczekują od dzieci reakcji na nie. Punkt skupienia zostaje odwrócony i dzieci dorastają z poczuciem ułomności, braku racji i z poczuciem winy”. [2]

KURSY ONLINE:

Zrelaksowana Mama
Jasna, zwarta, praktyczna, mądra i nowoczesna pomoc w wychowaniu dzieci
Sprawdź!

Objawy narcyzmu to m.in.: problemy z utrzymaniem zdrowych relacji, pragnienie tego, co „najlepsze”, reakcja na krytykę – złość, wstyd, upokorzenie; wykorzystywanie innych dla własnych korzyści, poczucie bycia kimś najlepszym, nierealistyczne fantazje, potrzeba skupiana na sobie uwagi innych, by wzmacniać wyobrażenie o swojej wielkości we własnych oczach, brak empatii, poszanowania dla cudzych uczuć, zazdrość, poczucie, że „mi się należy”, skupienie na sobie. Oprócz tych objawów może się również pojawiać pragnienie dominacji, władzy, bogactwa, arogancja, wyższość. [3]

Warto mieć to na uwadze i zanim zaczniemy popychać dziecko do walki o prym w grupie, powinniśmy uświadomić sobie również, co to znaczy „być najlepszym” w szkole. Czy naprawdę chcemy, żeby główną wartością dla dzieci (później dorosłych ludzi) była odpowiednia metka przy ubraniu albo ilość wypitego alkoholu? Żeby patrząc na drugiego człowieka, widziały tylko stan jego portfela?

Zobacz – jestem kimś!

Młodzież szkolna szpanuje, lansuje się i próbuje być „cool” – co przybiera nieraz wręcz tragiczno-komiczne postacie. Warto się przyjrzeć dyskusji na temat na jednym z forów. [4] Młodzi ludzie opisują formy szpanu występujące w ich szkołach – jednocześnie wskazując, że bywają żałosne i niewłaściwe (sami jednak biorą w tym często udział, by nie odstawać od grupy). Jak pisze sweetka318: „Wiecie, u mnie w szkole to może jeszcze nie szpanują takimi rzeczami jak papierosy czy alkohol, ale jeśli chodzi o chłopców to liczy się ten, który ma Iphona, Ipoda albo chociaż Ipada. My, dziewczyny szpanujemy głównie butami na obcasie. Nie chodzi mi o dyskoteki i tym podobne, ale o normalny dzień w szkole. Napisałam my, bo ja też się do tych osób zaliczam. Nawet tego nie popieram, ale od tego zależy moja reputacja, którą bądź co bądź mam nie najgorszą i nie chciałabym jej stracić. To po prostu MODA”. sensitive komentując taki stan rzeczy zauważa „Często powodem tego jest po prostu brak dowartościowania. Rodzice nie chwalą dziecka, nie cieszą się jego sukcesami tak jak powinni. Jeżeli ono nie jest zauważane we własnym domu, pragnie być w centrum uwagi w szkole.”

Primas o sytuacji w swojej szkole pisze „U mnie w szkole najczęściej spotykam się ze szpanerami, którzy chwalą się ilością wypitych trunków, spalonych papierosów. Są osoby, które z pogardą patrzą na dzieciaki gorzej ubrane. Pisząc gorzej, mam na myśli – nie markowo. Moim zdaniem, szpanując ukazujemy, jacy z nas egoiści”.

Wśród innych form szpanu wymienia się: przeszkadzanie nauczycielom w lekcjach, obmacywanie się na korytarzu, bijatyki. cuchareczca (z 1 gimnazjum) pokusiła się nawet o listę szpanerskich zachwań, w której wymienia m.in.: szlugi, alkohol, u dziewczyn chłopak (najlepiej jakieś 6 lat starszy), u chłopaków dziewczyna do szpanowania, chłopak z dziewczyną robią zdjęcie jak się całują (wstawiają zdjęcia na portale społecznościowe), chwalenie się kontaktami seksualnymi, nowe telefony, dziewczyny – ciuchy, buty, torebki itd., tapeciary oczywiście wymalowane i ufarbowane, plastiki w wysokich kozaczkach skóropodobnych, mini, wydekoltowane, 100 zdjęć na nk, fb itd., bycie pokemonem, bycie zgorszonym, przeklinanie, chłopcy na phonach mają gołe babki.

Czytając to, trudno uwierzyć, że to rzeczywistość polskiej szkoły… a jednak.

Wartość jest w człowieku

To, jak dziecku pomożemy się kształtować dziś – takiego człowieka prawdopodobnie spotkamy za kilka lat. Jeśli wpoimy mu, że liczy się tylko to, co masz i ile „wydrzesz” innym – wychowamy egoistę, który z nikim i niczym nie będzie się liczył, człowieka niezdolnego do refleksji, którego sensem życia będzie walka o odpowiednią wagę, wygląd i stos ciuchów w szafie… Człowieka nieszczęśliwego, który ciągle będzie szukał sposobu na podniesienie poczucia własnej wartości. Czy naprawdę chcemy tego dla własnych dzieci?